تقویت سلامتی مرغ ها با شناخت بیشتر جگر

مدت زمان مطالعه : 10 دقیقه

• سلامت بودن و خوب عمل کردن دستگاه گوارش و اعضایی که مستقیماً با آن سر و کار دارند ، مانند جگر از مهمترین عوامل سودآوری مرغداری به شمار می رود.
• یکی از مهمترین اعضای بدن در همه ی پرندگان، جگر (کبد) است که مجموعه کارهایی که انجام می دهد اهمیت استثنایی آن را آشکار می سازد. این عضو مهم بدن مرغ می تواند در برابر عوامل آسیب زننده، آسیب ببیند و از ظرفیت تولید گله بکاهد.
  در شرایط بسیار حاد شاید تلفات بسیار شدیدی به گله وارد سازد.

ساختمان جگر پرندگان

• جگر یکی از بزرگترین اعضای درونی پرندگان است و از دو بخش تشکیل شده است ( لوب چپ و لوب راست) . در مرغهای گوشتی و بوقلمون، لوب چپ به دو بخش کناری و میانی تقسیم میشود.
• اما لوب راست دارای بخش های بیشتری است. هردو لوب چپ و راست جگر، رگ های خونی جداگانه خودشان را دارند که مواد مغذی، و سموم حاصل از هضم غذا را به جگر می رسانند. و نیز رگهای کبدی جداگانه ای دارند که خون حاوی اکسیژن را به آنجا می برند.

وظایف جگر

• استثنایی بودن جگر به عنوان یک عضو بدن، که کارهای گوناگونی را انجام می دهد تقسیم بندی نقش آن را به چهار بخش اساسی ضروری ساخته است: متابولیک، سم زدایی، ذخیره سازی، و تراوش.
• فعالیت متابولیکی جگر متابولیز قند ها، پروتئین ها، و چربی ها و مواد مغذی موجود در خوراک را دربرمی گیرد. کربوهیدرات های اضافی که وارد بدن می شوند به صورت گلیکوژن درمی آیند و در جگر ذخیره می گردند.
• در شرایط گرسنه بودن مرغ، یا ادامه دسترسی نداشتن به خوراک، گلیکوژن به گلوکز تبدیل می شود و به مصرف می رسد. تبدیل چربی که وارد دستگاه گوارش مرغ می شود و در اثر وجود اسیدهای صفراوی امکانپذیر می گردد.

نقش اسیدهای صفراوی

• یک نقش بسیار مهم اسیدهای صفراوی، تأثیر آنها در جذب ویتامین های محلول در چربی(ویتامین های E ، D3 ،A وk ) و انتقال ویتامین های B ( B1 ، B2 ، B3 ) است .
• حالت اندک اسیدی صفرا ( pH بین 5/5 تا 6 در مرغ های گوشتی) آغاز فعالیت آنزیم های پانکراسی می شود. در زمینه انتقال پروتئین هایی که به دستگاه گوارش مرغ می رسند،
• جگر به صورت یک عضو بی فعالیت باقی نمی ماند. پروتئین ها پس از ورود به دستگاه گوارش و هیدرولیز اولیه به وسیله پروتئازها و پپتیدازها، به اسیدهای آمینه تبدیل می شوند و پس از جذب، به وسیله رگهای خونی به جگر میرسند.
• بسته به وضع فیزیولوژیکی بدن مرغ، اسید آمینه های آزاد، به وسیله جریان خون به بافت ها و ارگان های بدن منتقل می گردند. مرغ ها، جانوران یوریکوتلیک هستند که از اوره به عنوان ماده اصلی سوخت و ساز حاصل از ازت استفاده می کنند.
• جگر همچنین ویتامین های K ،D ،A و آهن را ذخیره می کند . این عوامل ، همراه با عوامل دیگر پلاسما، در پروسه تولید سلول های خون شرکت می کنند.
• ساختمان، رنگ، اندازه و شکل جگر مرغ می تواند در اثر بسیاری از بیماری ها، مانند بیماری های ویروسی، باکتریایی، پارازیتی، و حتی قارچی تغییر کند. این تغییرات قابل مشاهده هستند.
• مهمترین ابزار شناسایی بیماری های جگر، بررسی و آزمایش تغییرات بافت های جگر است. پس از مشاهده تغییرات به وسیله میکروسکوپ، معمولاً میتوان به عامل اصلی بد کار کردن جگر پی برد.
• تغییراتی که بیشتر در زیر میکروسکوپ در جگر دیده می شوند، تغییر شکل، نکروز و فاسد شدن سلول های اصلی بافت کبد (هپاتوسیتها) ، نفوذ سلول های تورمی در رگ های خونی، منطقه صفراوی، و رگ های هپاتیک، و گسترش شدید حفره های صفرا که اسیدهای صفراوی را منتقل می سازند می باشند.
• چندین عامل بیماری زا می توانند مستقیما روی سلول های جگر اثر بگذارند، و تغییرات پاتولوژیکی ایجاد کنند. گذشته از این، تغییرات قابل مشاهده به هنگام آزمایش ضایعات بافتی، برخاسته از چندین عامل مشکل ساز هستند و نه یک عامل
• به تنهایی. بنابراین، جدا کردن یک عامل بیماری زا، به عنوان تنها عامل مشکل ساز میتواند مشکلات بسیار در پی داشته باشد.

نقش ویتامین ها

• ویتامین ها ، به ویژه ویتامین های گروه B مانند: B1 ، B2،B6 نقش بسیار عمده ای در محافظت از جگر دارند. آنها فعالانه در روند متابولیز کردن قندها، چربی ها، و پروتئین ها شرکت می کنند و فعالیت عمده جگر را سامان می دهند.
• برای همچنین پیشنهاد شده است که ویتامین E همراه با سلنیوم برای محافظت از سیستم آنتی اکسیدان بدن به کار برده شود. بکار بردن ویتامین ها، همراه با داروهای با منشاء طبیعی نیز تأثیر بزرگی در خنثی سازی اکسیژن رادیکال های آزاد دارند.

منبع : شرکت نیکوتک (برگرفته از سایت وزارت کشاورزی انگلستان)