نکات کلیدی مدیریت آب و خوراک در فارم‌های گوشتی
مدت زمان مطالعه : حدود 12 دقیقه
برای کسب بهترین عملکرد در فارم‌های گوشتی، نیازمند یک برنامه جامع در بحث تغذیه می‌باشیم. آب و دان از تأثیرگذارترین عوامل در عملکرد گله می‌باشند. دان کافی و مناسب با تامین مواد غذایی مورد نیاز به سلامت گله کمک کرده و از بسترخواری می‌کاهد. در عین حال آب کافی و با کیفیت، میزان مصرف خوراک را بالا برده و در نتیجه به رشد گله کمک می‌کند.
نظارت و پایش در این بخش میبایست به طور مستمر انجام پذیرد چون همانطور که کمبود آب و خوراک به گله آسیب میرساند، مازاد آنها نیزمی‌تواند باعث شرایط نا سالم برای گله باشد و در عین حال، از نظر اقتصادی به ضرر مرغدار بیا‌نجامد.
برای فراهم آوردن مقدار مناسب خوراک و آب موارد زیر میبایست رعایت شود:
دسترسی بهینه به خوراک و آب
برای کسب بهترین نتیجه لازم است مرغ‌ها در فضای سالن به راحتی و بدون تراکم زیاد به خوراک دسترسی داشته باشند و این دسترسی تا حد ممکن با کمترین فاصله بین خوراک‌دهی همراه باشد. بدین منظور:
- دان خوری ها در سالن به تعداد کافی و با جانمایی منظم تعبیه شوند.
- میزان خوراک در تمامی دان‌خوری‌ها کافی و یکنواخت باشد. عدم حصول این مورد باعث عملکرد ضعیف‌تر گله و افزایش رقابت در نزدیکی دان‌خوری‌ها و آسیب بین مرغ‌ها میشود. (آسیب‌های تراکم)
- تطابق زمان خوراک‌دهی با زمان روشنایی سالن مهم است و اگر تغییری در زمان روشنایی سالن صورت بگیرد باید به آن دقت شود.
- برای مدیریت بهتر خوراک توصیه میشود حداقل 2 مخزن(سیلو) دان در خارج از هر سالن و یا سه مخزن برای هر دو سالن در نظر گرفته شود. وجود این مخازن خوراک نزدیک سالن‌ها در مواقعی که جیره به صورت ناگهانی نیاز به تغییر دارد (بیماری و تلفات جدید در گله) میتواند کمک بزرگی باشد.
- دسترسی به آب تمیز و خنک در تمام مواقع برای گله مهیا باشد.
- کل سیستم آبرسانی، اعم از چاه‌ها، پمپ‌ها، لوله‌ها، شیرفلکه‌ها و آبخوریها، باید به گونه‌ای باشد که درگرمترین روزهای سال بتواند آب کافی برای تمامی سالن‌هارا در حالت پر از گله‌های آماده‌ی کشتار(حداکثرمصرف) فراهم کند.
- تعداد آبخوریها باید به اندازه باشد. به طور کلی، یک پستانک برای هر 12 مرغ و یا 6 الی 8 آبخوری زنگوله‌ای با قطر 40 سانتی‌متر برای هر 1000 پرنده کافی است. البته سن مرغ‌ها روی این اعداد تأثیرگذار هستند.
توزیع آبخوریها در کل فضای سالن باید یکنواخت و تا جای ممکن نزدیک و در دسترس تمام پرندگان باشد، تا از تجمع مرغ‌ها جلوگیری شود. این مسأله مخصوصاً در هنگامی که سن گله به کشتار نزدیک‌تر میشود، باعث عملکرد بهتر در آبخوری مرغ‌ها و بالطبع عملکرد کلی بهتر در مصرف دان و وزن‌گیری میشود.
بررسی‌ها و پایش‌های روزانه
با استفاده از دستورالعمل‌ها و بروشور شرکت‌های سازنده میبایست تعداد، جانمایی و تنظیمات آبخوریها و دان‌خوری‌ها را انجام داد و به نکات زیر توجه داشت:
- در دان‌خوری‌های ریلی تراف ارتفاع را طوری تنظیم کنید که ریزش دان از روی آن به حداقل برسد و در ضمن بهترین دسترسی به آن مهیا شود. پشت مرغ‌ها با صفحه‌ی زیرین ریل در یک ارتفاع باشند.
- اجازه بدهید که مرغ‌ها تمام دان روی ریل ها را در طول روز مصرف کنند. این کار به کاهش دور ریز و راندمان بهتر تغذیه کمک می‌کند.
- آبخوریها را طوری تنظیم کنید که مرغ‌ها قدشان به آن برسد. در سنین مختلف این ارتفاع نباید به گونه‌ای باشد که مرغ‌ها خودشان را بلند کنند تا به آب برسند. ارتفاع پایین نیز سبب خیس شدن بستر میشود.
- فشار سیستم آبرسانی همیشه به اندازه‌ای بالا باشد که تمام آبخوریها آب در دسترس داشته باشند و نیز در حدی نباشد که نشتی آب صورت گیرد. در سنین کم، فشار آب کمتر باشد تا پستانک‌ها راحت‌تر کار کنند و بعد از آنکه سن مرغ‌ها بالاتر رفت، این فشار میبایست بیشتر شود. اگر بستر زیر آبخوریها مرطوب شده باشد، باید فشار را کمتر کرد.
- آبخوریها میبایست در یک سطح قرار گیرند چرا که اختلاف ارتفاع آنها، باعث ایجاد گلوگاه‌های هوایی و عدم دسترسی آب برای تمام مرغ‌ها در سالن میشود. برای تخلیه هوا در سالن‌های به طول بیش از 46 متر می‌توان از فلاش فشارقوی و ونت در میانه مسیر استفاده کرد. (رگلاتور و فشارشکن)
پایش مصرف مواد
پایش مستمر میزان مصرف دان و آب در سالن‌ها میتواند سلامت گله و عملکرد و راندمان آن و نیز وضعیت دستگاه‌ها و ایرادات سیستم دانخوری و آبخوری فارم را نشان دهد.
- در صورت امکان می‌توان با نصب دستگاه‌های هشدار در صورت بروز ایراد در سیستم‌های آبرسانی و دانخوری به موقع از آن مطلع شد.
- با مدرج کردن مخازن آب می‌توان میزان مصرف آن را بررسی کرد. هر سالن میبایست یک مخزن مدرج داشته باشد تا با مقایسه این مخازن در سالن‌های مختلف بتوان وجود بیماری و یا ایراد در سیستم آبرسانی را چک کرد.
- نسبت آب به دان مصرفی نیز پارامتر مفید دیگری است که با آن می‌توان مصرف درست آب را در هر سالن چک نمود.
نگهداری مناسب
یک برنامه منظم پایش و بررسی در تمام سالن میتواند باعث پیشگیری از ایرادات و مشکلات خط شود.
- با راه رفتن منظم در طول سالن، وضعیت آبخوری و دان‌خوری‌ها بررسی شود.
- باداشتن لیست کاملی از لوازم یدکی مورد نیازدر انبار می‌توان به موقع جلوی بروز مشکلات بزرگ را گرفت.
- چک لیست تعمیر و نگهداری (ترجیحاً بر اساس کاتالوگ شرکت‌های سازنده) آماده شود.
- سوابق تعمیر و نگهداری بایگانی شود.
- در زمان خالی بودن سالن، تمام سیستم آبرسانی تخلیه و نظافت شود و تمام سیستم دانخوری تمیز و نظافت گردد.
- فیلترهای آبی که گرفتگی داشته باشند، فشار آب را کاهش می‌دهند. به صور هفتگی میبایست این فیلترها بازدید و در صورت نیاز تعویض شوند. سایز فیلترها باید به گونه‌ای باشد که در عین عبور راحت آب، ذرات معلق موجود در آب را نیز بگیرند.
آب و خوراک اضافی برای جوجه‌ها در سنین کم
هنگامی که جوجه‌ها وارد سالن می‌شوند، نیازمند زمان کافی برای سازگاری با محیط جدید و دستگاه‌های اتوماتیک دان و آبخوری هستند. بدین منظوربرای تسهیل دانخوری حداقل 25% سطح بستر را سینی و یا کاغذ دان‌دهی قرار می‌دهیم و برای تسهیل آبخوری از آبخوری‌های اضافی (6 عدد برای هر هزار جوجه) استفاده میکنیم.
هنگامی که جوجه‌ها به سیستم اتوماتیک عادت کردند (معمولاً 2 الی 4 روز) به تدریج این تجهیزات را از کف سالن خارج میکنیم.
تمهیدات ویژه در روزهای خیلی گرم سال
در روزهای خیلی گرم سال، نیازآبی مرغ‌ها حتی تا دو برابر بیشتر میشود.خصوصاً وقتی که این گرما استمرار داشته باشد. با توجه به اینکه مرغ‌ها، از نوشیدن آب خیلی گرم امتناع می‌کنند، بدین منظور مخازن آب میبایست دور از تابش مستقیم خورشید بوده و آب داخل سیستم هر از گاهی تخلیه شود تا آب خنک‌تر جایگزین گردد.
در گرمای شدید به دلیل استرس گرمایی مصرف آب بالاتر می‌رود و مصرف دان توسط مرغ‌ها کاهش می‌یابد. بالا رفتن نسبت آب به دان، میتواند نشان‌دهنده‌ی تنش گرمایی و تلفات احتمالی بالا باشد.
آمادگی در مواقع ضروری
بهتر است برای مواقع بحران، خصوصاً در مناطق دورافتاده‌تر، آمادگی حداقلی در تأمین دان و آب داشته باشیم. بدین منظور توصیه میشود حداقل برای 5 روز مصرف حداکثری، دان ذخیره‌سازی شود. بهتر است که این حجم دان، در مخازن ضد آب و دور از دسترس جوندگان و پرندگان باشد.
برای ذخیره سازی آب هم میبایست ازمخازن در بسته با ظرفیتی معادل مصرف حداکثری برای 24 ساعت استفاده کرد. این مخازن بایددر جایی خنک و دور از آفتاب تعبیه شوند.
ترجمه: آرش شریف پور
منبع: WATTPoultry International