اثر کرمینو (Creamino) بر انرژی در جیره حاوی فیتاز در جوجه‌های گوشتی

مدت زمان مطالعه : حدود 12 دقیقه 

کراتین ترکیبی است که به‌طور طبیعی در بدن حیوان تولید می‌شود و در متابولیسم انرژی نقش مهمی دارد.
کرمینو(Creamino) دارای ۹۹٪ گوانیدینو استیک اسید است و پیش‌ساز طبیعی کراتین بوده و برای رفع کمبود کراتین به خوراک افزوده می‌شود. کراتین همچنین دارای اثر مثبت بر متابولیسم انرژی است.

اثرات افزودن کرمینو (Creamino) به جیره

اثرات متداول افزودن کرمینو به جیره عبارتند از: کاهش ضریب تبدیل خوراک و افزایش وزن. علاوه بر این، مکررا نشان داده شده است که کرمینو جوجه گوشتی را قادر می‌سازد تا بر اثرات ناشی از کمبود انرژی غلبه کند.
بنابراین با افزودن کرمینو به خوراک، کاهش انرژی به اندازه ۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم درمقایسه با خوراک استاندارد جبران می‌شود. استفاده از آنزیم به‌خصوص فيناز در صنعت مرغداری معمول شده است.
تولیدکنندگان آنزیم برای محصولات خود ماتریکس مواد مغذی درنظر می‌گیرند. اغلب، میزان انرژی جایگزین شده مورد ادعای آنها یکسان و یا حتی بیشتر از کرمینو می‌باشد.
به همین دلیل، انگیزه شدیدی نسبت به این موضوع وجود دارد که آیا افزودن کرمینو به یک جیره با انرژی کاهش یافته به‌دلیل افزودن فیتاز به اندازه‌ای که در بالا به آن اشاره شد مؤثر است یا نه.
لذا هدف از این مطالعه، بررسی اثر جایگزینی با یدک‌کشی (Sparing effect) انرژی کرمینو در جیره‌هایی که قبلا ماتریکس تغذیه‌ای فیتاز در آنها لحاظ شده است، بر پارامترهای کارایی تولید جوجه گوشتی و پارامترهای کشتارگاهی می‌باشد.
این آزمایش در مرکز تحقیق دانشگاه مطالعات کشاورزی و دامپزشکی بانات (Banat) در کشور رومانی انجام شد.

طرح آزمایشی

مجموعا ۲۶۰ جوجه یک روزه نر نژاد راس 308 (تعیین جنسیت ازطریق رشد پرها) به‌طور تصادفی در بین سه تیمار شامل ۱۰ تکرار و ۸ پرنده در هر پن آزمایشی، تقسیم شدند (T1 تا T3، جدول 1).

جوجه‌ها با جیره‌های مراحل آغازین، میانی و پایانی به ترتیب از روزهای ۱تا ۱۰، ۱۱ تا 24 و ۲۵ تا 36 روزگی، تغذیه شدند.
کلیه مواد اولیه قبل از فرمولاسیون جیره‌ها آنالیز شدند. در خوراک تیمارا (جیره شاهد) از آخرین توصیه‌های شرکت ایوانیک (۲۰۱۲) استفاده شد. مقدار انرژی و تمامی مواد مغذی ازجمله اسیدهای آمینه قابلیت هضم، مطابق با توصیه بود.
در تیمار ۲ انرژی جیره شاهد در تمامی فازها به میزان ۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم کاهش یافت و کرمینو به جبره اضافه گردید. خوراک تیمار۳ شامل جیره شاهد با ۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم کاهش انرژی در کلیه فازها است (بدون کرمینو)
جدول ۲ تا 4 مقادیر آنالیز شده و محاسبه شده در پارامترهای خوراک‌های انتخابی را با هم مقایسه می‌کند.

پارامترهای تغذیه‌ای در خوراک‌های آزمایشی که حیوانات آزمایشی با آن تغذیه شده اند برای بررسی نتایج تحقیق بسیار مهم هستند.
درمورد کاهش انرژی به‌وضوح مشاهده می‌شود که الگوی موردنظر میزان کاهش انرژی (۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم)، در تیمارهای تغذیه‌ای در مقادیر آنالیز شده قابل مشاهده است.
سطوح اسیدهای آمینه در آنالیز تیمارها مطابق با مقادیر محاسبه شده بود. بنابراین، طرح آزمایشی ازنظر درستی جیره‌های آزمایشی تایید می‌شود.
مصرف خوراک و وزن بدن در پایان هر فاز ثبت شد. ضریب تبدیل خوراک و افزایش وزن متوسط روزانه برای هر فاز محاسبه شد.
متاسفانه پارامترهای مربوط به کیفیت لاشه فقط برای 4 پرنده در هر تیمار اندازه‌گیری شد. همچنین، تلفات در طول دوره آزمایشی ثبت شد. محاسبات آماری با استفاده از رویه ANOVA و نرم‌افزار R انجام شد.

نتایج و بحث

پارامترهای مربوط به عملکرد زنده و کشتار در جدول ۵ نشان داده شده‌اند.

درصد تلفات در سطح بسیار پایین و در حدود 0/75 % بود و از این نظر تفاوتی بین تیمارها مشاهده نشد. اثر تیمار بر مصرف خوراک قابل مشاهده است.
میزان مصرف خوراک در تیمار «شاهد»، ۳۲۰۰ گرم و در تیمارهای «انرژی کاهش یافته + دارای کرمینو» در حدود ۱۳۰ گرم بیشتر بود (0/01 > P).
میزان مصرف خوراک در گروه د کاهش انرژی بدون کرمینو تفاوت معنی‌داری با گروه «شاهد» نداشت. میزان مصرف خوراک کمی پایین‌تر از مقادیر مندرج در راهنمای راس (2014 Aviagen) بود.
وزن اولیه در تیمارها یکسان و تاثیری بر نتیجه نهایی نداشت. وزن نهایی تیمار شاهد معادل ۲۲۰۱ گرم بود. جوجه‌های تیمار ۲ (کاهش انرژی+ کرمینو) به‌طور معنی‌داری عملکرد بهتری داشتند و به وزن 2310 گرم رسیدند (0/001> P).
معمولا افزودن کرمینو به جیره‌های با انرژی کاهش یافته، اثرات کمبود انرژی را جبران می‌کند. تاثیر افزایش کرمینو بر عملکرد بهتر جوجه نسبت به جبره شاهد، در آزمایش‌های قبلی نیز دیده شده است.
به احتمال زیاد، یک محیط مناسب که آمار تلفات آن پایین است، می‌تواند توصیف مناسبی از نتیجه مذکور باشد. کاهش انرژی به اندازه ۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم (تیمار ۳)، منجر به افت قابل ملاحظه وزن بدن در مقایسه با سایر تیمارها شده است (0/001> P).
افزایش وزن این جوجه‌ها ۱۰۰ گرم کمتر از جیره «شاهد» و حتی ۲۰۰ گرم کمتر از تیمار «انرژی کاهش یافته+ کرمینو» می‌باشد.
باتوجه به مقادیر مندرج در راهنمای Ross تنها جوجه‌های گروه «انرژی کاهش یافته + کرمینو» افزایش وزنی مشابه راهنما داشتند و در سایر گروه‌ها نتایج کمتر از مقادیر قابل انتظار بود.
نتایج افزایش وزن متوسط روزانه، سطوح معنی‌دار مشابهی را درمقایسه با مقادیر افزایش وزن نشان داد  (0/001> P).
ضریب تبدیل خوراک در جیره (شاهد) و تیمار ۲ یکسان و برابر با 1/45 کیلوگرم بر کیلوگرم بود. این نتیجه، به‌طور چشمگیری کمتر از ضریب تبدیل خوراک 1/52 در تیمار «انرژی کاهش یافته» می‌باشد  (0/001> P).
به‌دلیل تفاوت شدید در وزن نهایی، ضریب تبدیل خوراک برای وزن متوسط ۲۲۰۰ گرم، اصلاح شد. بدین منظور در ازای هر ۱۰۰ گرم افزایش وزن زنده در بازه ۲۱۰۰ تا ۲۳۰۰ گرم، ۲/۲ واحد درصد تصحیح در ضریب تبدیل اعمال گردیده است. این تصحیح، تفاوت مربوط به تیمارها را چشمگیرتر کرد.
تیمار «انرژی کاهش یافته + کرمینو» درنهایت به ضریب تبدیل خوراک 1/43 کیلوگرم بر کیلوگرم رسید که ۱۰ واحد کمتر از نیمار به انرژی کاهش یافته بدون کرمینو بود.
آنالیز لاشه در جدول 5 نشان داده شده است.
در این آزمایش، فقط 4 پرنده در هر تیمار برای بررسی لاشه، مورد بررسی قرار گرفتند. به احتمال زیاد، به‌دلیل کوچک بودن اندازه نمونه، هیچ تفاوتی بین تیمارها دیده نمی‌شود.
یادآوری می‌شود، در این آزمایش، افزایش کرمینو به جبره و انرژی کاهش یافته، نتیجه قابل قبولی دربر داشت. این موضوع بدلیل عملکرد وزن زنده بهتر درمقایسه با سایر تیمارها اثبات می‌شود.
بنابراین، به‌طور واضح می‌توان اظهار کرد که کرمینو بر بهبود انرژی جیره‌های حاوی فیتاز نیز تاثیرگذار است.
عملکرد جوجه‌ها در تیمار ۳ به‌عنوان جیره شاهد منفی، این نظریه را تایید می‌کند. کاملا واضح است که این جوجه‌ها قادر نبودند با کمبود انرژی به میزان ۵۰ کیلوکالری بر کیلوگرم درمقایسه با جیره استاندارد بدون کرمینو سازگار شوند.
مقدار انرژی هر دو افزودنی ( فيناز و کرمینو)، نمی‌تواند جمع‌پذیر باشد. بنابراین، به احتمال زیاد، تفاوت زیاد نحوه عملکرد آنها ممکن است توجیهی برای این یافته باشد.
فیناز عمدتا فسفر و اندکی هم سایر مواد مغذی دارای انرژی حاصل از محتویات خوراک را که توسط سیستم آنزیمی خود حیوان قابل دسترس نیست، آزاد می‌کند و سرانجام، کرمینو می‌تواند موجب فراهمی (Availability) این انرژی مازاد در سلول‌های ماهیچه شود.
با این حال لازم است، در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام شود. صرفه اقتصادی حاصل از استفاده کرمینو در تیمارهای مختلف بر حسب شرایط تیمارها، نتایج آنها، قیمت در تابستان 2015 و فرض قيمت ۷ یورو برای هر کیلوگرم کرمینو ارزیابی شده است (جدول 6).

هزینه واقعی خوراک باتوجه به مشخصات خوراک و میزان مصرف خوراک تعیین می‌شود. این مقادیر در بازه ۱۰۰/۳۱ (انرژی کاهش یافته) تا ۱۰۸/۰۹ یورو (انرژی کاهش یافته + کرمینو) به ازای هر ۱۰۰ جوجه متغیر بود.
به‌دلیل تفاوت زیاد وزن در روز کشتار ( روز 36)، درآمد حاصله به‌طور قابل ملاحظه‌ای باهم تفاوت داشتند. مقدار درآمد حاصل از تیمار با «جیره انرژی کاهش یافته» و دارای کمترین عملکرد معادل ۱۸۰/۹۷ یورو به ازای هر ۱۰۰ جوجه بود، در حالی‌که درآمد تیمار و «انرژی کاهش یافته + کرمینو» با بالاترین عملکرد به ازای هر ۱۰۰ جوجه معادل ۱۹۸/۵۸ یورو بود.
متعادل کردن قیمت خوراک و در آمد در تیمار «کاهش انرژی + کرمینو»، منجر به سود معادل 90/49 یورو به‌ازای هر ۱۰۰ جوجه پس از کسر هزینه خوراک شد که بهتر از سایر تیمارها است.
تفاوت آن با تیمار «کنترل» 4/73 یورو به‌ازای هر ۱۰۰ جوجه و با تیمار «کاهش انرژی» ۱۰ یورو به‌ازای هر ۱۰۰ جوجه بود. بنابراین، هزینه بیشتر خوراک در تیمار «انرژی کاهش یافته + کرمینو» درمقایسه با تیمار به «انرژی کاهش یافته» به‌دلیل بهبود کارایی تولید به‌راحتی جبران گردیده است.

نتیجه گیری

• افزودن کرمینو(600 گرم در تن) به جیره دارای فیتاز که انرژی آن به میزان ۵۰ کیلوکالری در کیلوگرم کاهش یافته است، موجب شد جوجه‌ها در کلیه پارامترهای مورد بررسی دارای عملکرد حداقل یکسان با جبره شاهد باشند.

• حیوانات گروه شاهد منفی درمقایسه با گروه شاهد نتوانستند بدون حضور کرمینو با کاهش انرژی کنار بیایند.

• سود پس از کسر هزینه خوراک حاصل از افزودن کرمینو درمقایسه با گروه شاهد به میزان 4/73 یورو در هر ۱۰۰ پرنده افزایش یافت.

منبع:

1- Aviagen (2014): ROSS 308 Broiler, Nutrition Specifications

2- Evonik (2012): Recommendation for Broilers.

مترجمین: مهندس علی افسر، مهندس شیما قندیلی (شرکت ایوانیک ایران)