استرس گرمایی در مرغداری ها (بخش اول)
مدت زمان مطالعه : حدود 7 دقیقه
دمای بالای محیط، آسایش مرغها را بهم میزند، و آنها را دچار استرس میکند
- مرغ ها برای سر کردن با دمای بالاتر از سطح تحمل خود واکنشهای رفتاری و متابولیکی نشان میدهند. اما این واکنش ها و تدابیر مدیریتی نمیتوانند کاملاً از پس تأثیر منفی استرسها برآیند. پیامد استرس گرمایی، کاهش تولید ، بیماری و گاهی تلفات گسترده است.
چه هنگام؟
- مرغ ها هنگامی دچار استرس گرمایی میشوند که ایجاد تعادل میان دمایی که درون بدن آنها تولید میشود و میزان دمایی که از بدنشان به محیط بیرون منتقل میکند برایشان دشوار شود مرغها در شرایط عادی، دمای درونی بدنشان را با یک نرخ کنترل شده دفع میکنند تا دمای درون بدن آنها سطحی که برای ادامه حیات و فعالیت های متابولیکی آنها لازم است ثابت بماند. این دما نزدیک به 41 درجه سانتیگراد است. اگر دمای بدن مرغ 4 درجه افزایش یابد، مرغ می میرد.
دمای محیطی مناسب برای جوجه های یک روزه ، پیرامون 31 تا 35 درجه سانتی گراد برای مرغ های گوشتی در 7 تا 9 هفتگی پیرامون 32 درجه سانتی گراد برای مرغ های تخم گذار 21 درجه سانتی گراد است.
چکیده نکات مهم درباره استرس گرمایی را در زیر میآوریم :
توجه به رفتار مرغ ها
سرپرست سالن مرغداری باید رفتار مرغها را زیر نظر داشته باشد و علائم استرس را تشخیص دهد.
گرمای بدن مرغ از کجا میآید؟
فعالیتهای متابولیکی (سوخت و ساز) ، ایجاد گرما میکنند:
• برای حفظ اعمال حیاتی بدن
• برای رشد
• برای تولید تخم مرغ
تولید گرما به چه چیزهایی وابسته است؟
• وزن مرغ
• نژاد
• سطح تولید
• مقدار خوراکی که روزانه میخورند
• کیفیت مواد خوراکی
• تا اندازه ای هم در اثر فعالیت و گردش در سالن (کمتر از 1 % )
پیامدهای به تندی دم زدن
• دفع گرما همراه با رطوبت از دستگاه تنفسی
• مصرف انرژی برای فعالیت دم زدن سریع . این به شرطی مؤثر خواهد بود که مقدار دفع گرما با دم زدن از مقدار گرمایی که در اثر افزایش فعالیت دم زدن پدید میآید بیشتر باشد.
• سرعت دم زدن برای دفع گرما میتواند تا 10 برابر دم زدن مرغ در حال استراحت بالا برود.
• دم زدن تند، مرغ را خسته میکند و از توان او برای مقابله با گرمای درازمدت میکاهد.
• هوای مرطوب از دفع گرما میکاهد.
• بالا رفتن شمار دم زدن سبب دفع دی اکسیدکربن، و بالا رفتن pH پلاسمای خون میشود. پتاسیم و فسفات خون کاهش می یابد، کلرید و سدیم بالا میرود
• در صد تولید تخم مرغ (تخمگذارها) ، و رشد (گوشتیها) کاهش می یابد.
تأثیر تراکم در هوای گرم
- اگر تراکم مرغ ها در سالن نسبت به ظرفیت تهویه هوا بالا باشد دمای محیط میتواند تا سطح خطرناکی در سالن بالا برود، زیرا دمای برخاسته از فعالیت بیشتر متابولیکی، به گرمای سالن افزوده میشود.
- انتقال گرمای تابشی از مرغی به مرغ دیگر نیز در تراکم بالا، بیشتر است، و رطوبت در فاصله میان جسم مرغها در تله میافتد و ساکن میشود. تلاش مرغها برای دفع گرما، اگر تراکم بالا باشد تا 11 % کاهش مییابد.
آیا برای کاهش از استرس گرمایی، گله را خلوت کنیم؟
- برای کاستن از تراکم و بهبود میانکش کردن مرغ ها یک روش معمولی برای کاستن از تراکم و بهبود وزن مرغ ها برای بازار است ، اما استرسی که از گرفتن مرغ ها به مرغ های باقیمانده وارد میشود بسیار بالا است. اگر خلوت کردن سالن پیش از آغاز گرما باشد، به مرغ های باقیمانده در سالن فرصت داده میشود تا از زیر بار استرس در بیایند. اما این کار در هوای گرم استرس آنها را بالا می برد.
سالن ها را چگونه از گرمای بالا حفظ کنیم؟
کارهای کلیدی:
• ایزولاسیون مناسب سقف و دیوارها
• طراحی سالن
• موقعیت جغرافیایی سالن
• سیستم تهویه کارآمد
در یک روز داغ، دمای پشت بام سالن میتواند تا 60 درجه سانتیگراد بالا برود.
این اندازه گرما میتواند از سقف سالن به درون سالن منتقل شود
سیستم تهویه و طراحی ساختمان سالن ها میباید مکمل یکدیگر باشند تا از انتقال گرمای بیرون به درون سالن کاسته شود.
سودمند یهای سرعت بالای هوا روی مرغها
جریان سریع هوا برای کاهش استرس گرمایی بسیار سودمند است
• بکوشید دما و رطوبت هوایی که از دستگاه تهویه می آید به دما و رطوبت هوای بیرون سالن نزدیک باشد.
عوامل دیگر ایجاد استرس گرمایی
• هوایی که از سیستم تهویه از بیرون به داخل میآید.
• دمایی که از سقف و دیوار به هوای سالن منتقل می شود.
• بستر مرطوب به گرمای سالن می افزاید.
• لامپ های روشنایی، و موتور دستگاه ها کمتر از 1% به گرمای سالن می افزایند.
گرما چگونه دفع میشود؟
• در شرایط معمولی، دمای بدن مرغ از سه راه دفع میشود:
1 ) دفع انرژی درون بدن به محیط پیرامون (Radiation) به شرط اینکه دمای سالن پایینتر از دمای بدن مرغ باشد.
2)حرکت هوای گرم پیرامون بدن مرغ رو به بالا و دفع گرما (Convection) به شرط اینکه جریان هوا با سرعت کافی برای جا به جایی هوا فراهم باشد.
3 )انتقال دمای بدن به سطوح خنک تری که جسم مرغ با آنها (Conduction) در تماس است، مانند نشستن مرغها روی بستری که خنک تر باشد. هر چند که دمای بستر بسیار زود به دمای بدن مرغ نزدیک میشود.
در گرمای هوا:
مرغ ها میکوشند توازن دمای بدنشان با محیط بیرون را با تغییرات زیر برقرار سازند:
به جاهای خلوت سالن میروند.
به سوی سطوح خنکتر و یا جایی که هوای خنک میوزد روانه می شوند.
بال هایشان را باز میکنند تا بخش های زیر بال که پر ندارند با هوا تماس بگیرند.
تند تر دم میزنند تا گرما را با نفس گرم و مرطوب دفع کنند.
کم تر حرکت میکنند تا از ایجاد گرمای حرکتی بکاهند.
آب بیشتر می نوشند.
گرما را با جریان خون بیشتر به سطوح بدن (پوست) میفرستند تا دفع شود.
منبع : شرکت نیکوتک (برگرفته از سایت وزارت کشاورزی انگلستان)